Ważny wyrok TSUE – przedawnienie roszczeń konsumentów
Wyrok TSUE z dnia 22 kwietnia 2021 roku (C-485/19) uregulował sposób ustalania rozpoczęcia biegu terminu przedawnienia roszczeń konsumentów. Konsumentem, w rozumieniu kodeksu cywilnego, jest osoba fizyczna, która dokonuje z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Oznacza to, że wspomniany wyrok może znaleźć zastosowywanie m.in w sprawach kredytów frankowych.
Dotychczas w sprawach dotyczących kredytów frankowych, jeżeli roszczenie konsumenta powstało przed 9 lipca 2018 roku, każda nadpłata ulegała osobnemu przedawnieniu, w terminie 10 lat od dnia, w którym dana rata kredytu została zapłacona. Przykładowo: rata z dnia 14 marca 2017 roku przedawnia się 14 marca 2027 roku, natomiast rata z dnia 14 kwietnia 2017 roku, przedawnia się 14 kwietnia 2027 roku. W rezultacie, data zawarcia umowy o kredyt frankowy nie była istotna, liczyła się tylko data samej zapłaty raty kredytowej.
Po ogłoszeniu wyroku TSUE sytuacja uległa zmianie. Rozpoczęcia biegu terminu przedawnienia nie liczy się już od dnia zapłaty raty kredytu. TSUE uznał bowiem, że termin ten zaczyna biec od momentu uzyskania świadomości przez konsumenta o nieuczciwym charakterze postanowień umownych. Trybunał uzasadnił swoje stanowisko m.in. tym, że konsumenci znajdują się na słabszej pozycji niż przedsiębiorcy przede wszystkim ze względu na stopień doinformowania oraz fakt, że zazwyczaj nie mają świadomości posiadanych praw.
Dla kredytobiorców oznacza to nawet, że raty, które wcześniej zostały uznane za przedawnione (przekroczyły termin 10 lat), teraz nadal mogą być dochodzone, o ile kredytobiorcy dowiodą, że nie minęło 10 lat od chwili, gdy dowiedzieli się o nieuczciwym charakterze warunków umownych.
Należy także wspomnieć, iż w sprawie stosowania prawa polskiego i wspólnotowego, w ustawodawstwie Unii Europejskiej istnieją dwie fundamentalne zasady, które umiejscawiają powyższy wyrok w hierarchii polskiego prawa. Zgodnie z zasadą bezpośredniego stosowania prawa wspólnotowego, organy państwa muszą stosować prawo Unii bezpośrednio, jeżeli tylko to możliwe, natomiast jednostki mogą powoływać się na te prawa przed sądem lub organem administracyjnym. W przypadku, w którym powstanie sprzeczność polskiego prawa z prawem Unii Europejskiej, zgodnie z zasadą pierwszeństwa prawa wspólnotowego, prawo Unii będzie miało pierwszeństwo, czyli zostanie zastosowane mimo sprzeczności z polskim prawem.